Kurukavak Mezrası’ndaki tarihi çeşme, bir İngiliz arkeoloğun izini günümüze taşıyor

Batman’ın Beşiri ilçesine bağlı Beşpınar Köyü’nün Kurukavak (Hamduna) mezrasında, tarihe tanıklık eden eşsiz bir yapı hâlen ayakta duruyor. 1849 yılında, ünlü İngiliz arkeolog Sir Austen Henry Layard tarafından yaptırılan taş çeşme, günümüzde de mezranın ortasında tüm görkemiyle yükseliyor.

İngiliz Bilim Adamının Mezopotamya Sevgisi

Asur uygarlığının kalıntılarını ortaya çıkaran ve dünyaca ünlü arkeolog olarak tanınan Sir Henry Layard, 1840’lı yıllarda Osmanlı topraklarında yaptığı keşiflerle Avrupa'nın dikkatini Mezopotamya'ya çekmişti. Ninova ve Nimrud antik şehirlerini gün yüzüne çıkaran Layard, Mezopotamya kültürüne duyduğu hayranlığı yalnızca kazılarla değil, Anadolu köylerine bıraktığı izlerle de gösterdi.

Bir Arkeoloğun Mirası: “Sir Henry Layard Çeşmesi”

Kurukavak mezrasına yaptığı ziyaret sırasında halkla yakın ilişki kuran Layard, bu bağın anısına bir taş çeşme yaptırdı. Çeşmenin üzerine kabartma İngilizce olarak işlenen şu ifadeler dikkat çekiyor:

“IN MEMORY OF SIR HENRY LAYARD. AN ENGLISHMAN WHO VISITED THE PEOPLE OF THIS VILLAGE IN 1849”
Türkçesiyle: "SIR HENRY LAYARD’IN ANISINA. 1849 YILINDA BU KÖYÜN HALKINI ZİYARET EDEN BİR İNGİLİZ."

Yapımında büyük olasılıkla tarihi Mardin taşları kullanılan çeşmenin mimarisi, dönemin estetik anlayışını yansıtıyor. Günümüzde musluk yerine kısa bir hortum bulunsa da, çeşmeden artık su akmıyor. Ancak yapının kendisi, yüzyılı aşkın süredir zarar görmeden ayakta kalmayı başardı.

Kültürel Değeri Büyük, Tarihi Tanıklığı Benzersiz

Beşiri kırsalında saklı kalan bu tarihi yapı, yalnızca bir su kaynağı değil; aynı zamanda Mezopotamya’ya gönül vermiş bir Avrupalı bilim insanının bölge halkına duyduğu saygısının da simgesi. Zamanla unutulmaya yüz tutmuş bu tarihi çeşme, bugün yeniden keşfedilmeyi ve korunmayı bekliyor.

Bölgeye Değer Katacak Bir Kültürel Miras
Kurukavak’taki bu çeşme, doğru tanıtım ve koruma çalışmalarıyla Beşiri’nin kültürel mirasına değer katabilecek nitelikte. Yöre halkı, çeşmeden tekrar su akması sağlanarak hizmet verilmesi talebinde bulunuyor. Ayrıca Layard’ın bölgedeki izlerinin korunması ve bu eşsiz mirasa sahip çıkılması gerektiğini vurguluyorlar.